بازنگری بر مسئله منشاء (ژنز) کانسارهای آلونیت در ایران شمالغربی

در ضمن چندین سال اکتشافات آلونیت کانسارهای عظیمی از این کانی در قسمت شمالغربی ایران از منطقه طارم سفلی تا ارسباران و کوههای قره داغ پیدا شد که جمع ذخایر آنها بیش از یک میلیارد تن است و هر یک بین 200 تا 500 میلیون تن ذخیره داشته اند.
بنابراین توجه گروههای اکتشافی و زمین شناسی که در این پروژه اکتشافی کار کردند به مقدار قابل توجهی به ژنز و منشاء این کانی سازیها معطوف گردید که در گزارشهای تهیه شده و در یکی دو سمینار نیز راجع به این موضوع اظهار نظرهائی شده است.
به علت وجود توده های نفوذی و باتولیتهای بزرگ گرانیتی گرانودیوریتی در نزدیکی و اغلب چسبیده به کانسارهای آلونیت بعضی را عقیده بر منشاء آلتراسیون ئیدروترمال برای اینها بود و وجود آلتراسیون ها تا حد کائولینیتزاسیون در داخل خود این توده های نفوذی و نیز در داخل سنگ های ولکانیکی و نفوذی نیمه عمیق اطراف آنها و نظریه عمومی بین المللی درباره تشکیل آلونیت در مراحل آلتراسیون ئیدرو ترمال به فکر کردن درباره این نظریه کمک می کرد.
از طرف دیگر تعدادی از زمین شناسانی که روی این کانسارها کارکرده بودند به علت شکل مطبق آنها در داخل طبقات توف پالئوژن اعتقاد پیدا کردند که این کانی سازی دارای منشاء رسوبی است، ولی گروهی دیگر بر اینها ایراد می گرفتند که تشکیل آلونیت و کریستوبالیت هائی که در روی آن دیده می شود به علت فرورفتن طبقات توف پالئوژن و نزدیک شدن آن با ماگمای گرانیتی و گرفتن حرارت و فشار است که باعث تغییرات یونی در توف شده و از آن آلونیت - سیلیس و کائولینیت بوجود آمده است، ولی ظاهر امر نشان می دهد که حرارت به اندازه کافی برای اینگونه تغییرات یونی در ماگمای گرانیتی مخصوصاٌ اطراف آن موجود نبوده است. اینجانب همواره مطالعات انجام شده تا آن زمان را کافی برای روشن شدن منشاء این کانسارها نمی دانستم و در پی یافتن حقیقت این موضوع بودم که در اثر این مطالعات موضوع جدیدی برای من روشن شد و آن منشاء اینکه آلونیت که در داخل طبقات آتش فشانی رسوبی (توف- ریولیت و غیره) پالئوژن بصورت مطبق و در مقیاسهای بزرگ بوجود آمده است دارای هیچکدام از منشاءهای فوق الذکر نبوده بلکه در محیط آتشفشانی بصورت گدازه آلونیتی تشکیل شده و مانند یک گدازه جریان پیدا کرده و در داخل طبقات دیگر ولکانیکی فرونشسته است.
مطالعات جدید و بازنگری کارهای گذشته دلائل بسیاری برای این نظریه را برای من روشن کرد که در مقاله به تفصیل درباره آنها گفتگو شده است.