بازنگری در موقعیت چینه شناسی ممبر (۱) سازند خوش ییلاق

به دنبال معرفی سازند خوش ییلاق توسط بزرگ نیا (1973)، تعیین موقعیت چینه شناسی این سازند به خصوص در قسمت تحتانی، از سوی محققین مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعات که عمدتاٌ حاصل بررسی براکیوپود ها و کنودونت ها می باشند سن ممبر (1) این سازند به تفاوت از Emsian تا Givetian گزارش شده است. درمقاله حاضر ابتدا به تحقیقات پیشین که از سال 1973 تا 1984 صورت گرفته است اشاراتی شده و سپس موقعیت چینه شناسی ممبر (1) این سازند با استفاده از کنودونت هایی که برای اولین بار گزارش می شوند مطرح شده است.
بزرگ نیا (1973) سازند خوش ییلاق را به 6 ممبر تقسیم می کند ولی این تقسیم بندی به وسیله محققین دیگر دنبال نشده و معمولاٌ هر کسی تقسیم بندی خویش را مطرح نموده است. چنانکه Brice و دیگران (1978) سازند خوش ییلاق را به 7 ممبر تقسیم کرده اند.
حمدی و Janvier 1982 حد زیرین این سازند را تغییر داده و معتقدند که 270 متر از توالی رسوبی که در زیر قاعده این سازند واقع است نیز می بایستی جزو سازند خوش ییلاق منظور گردد. آنها تغییرات دیگری را نیز در تقسیمات ممبری این سازند مطرح نموده اند. در این نوشته جهت جلوگیری از هر نوع ابهام و صرفاٌ به خاطر هماهنگی ممبر (1) مطابق قدیمی ترین تقسیم بندی این سازند (بزرگ نیا 1973) آورده شده است.
موقعیت چینه شناسی ممبر (1) سازند خوش ییلاق بیشترین بحث ها را در این سازند به خود اختصاص داده است. بزرگ نیا (1973) با استناد به براکیوپود هایی که توسط وی از این سازند جمع آوری و بوسیله خانم Brice شناسایی شده اند ممبر 1 را به Givetian نسبت می دهد.
احمد زاده (1975) سن این ممبر و حتی قسمت قاعده ای ممبر (2) را دونین تحتانی در نظر گرفته است. این اظهار نظر حاصل بررسی براکیوپود هایی است که از بخش پایین ممبر (2) به دست آمده و به امسین بالایی (Upper Emsian) نسبت داده می شود.
Brice و دیگران (1978) براکیوپود ها، بریوزوآ و کنودونت های (کنودونت ها به وسیله Prof. Bultynck مطالعه شده اند) سازند خوش ییلاق را مورد مطالعه قرار داده اند. بر اساس براکیوپود های به دست آمده سن دونین میانی (Eifelian) برای ممبر (1) در نظر گرفته شده است.
حمدی و Janvier 1981 سن امسین بالایی را به این ممبر نسبت می دهند. آنها کنودونت ها و بقایای ماهیهای بخش تحتانی سازند خوش ییلاق را مورد بررسی قرار داده و به استناد به یک نمونه کنودونت (Ozarkodina dekmanni) که از 30 متری زیر قاعده این سازند به دست آورده اندو نیز وجود
Icriodus fusiformis , Icriodus cerniger در قسمت پایین ممبر (2) و همچین به استناد به کار احمد زاده (1975) قسمت بالای ممبر (1) این سازند را به امسین بالایی نسبت می دهند.
Weddige (1984، 1983 با مطالعه کلکسیون کنودونت های این سازند که به وسیله احمد زاده در اختیارشان قرار داده شده است برای این توالی سن Givetian Post Eifelian را مطرح می نمایند. او با نسبت دادن توالی زیر خوش ییلاق به سازند پادها، با سن دونین پایینی، یک نبود رسوبگذاری با حداقل زمان Eifelian را در قاعده سازند خوش ییلاق پیشنهاد می نماید.
مطالعه ممبر (1) سازند خوش ییلاق توسط نویسنده به عنوان بخشی از بررسی کنودونت های کل این سازند در مقطع تیپ آن صورت گرفته است. از این ممبر هشت نمونه آهکی برداشت و در اندازه های حدود 4 سانتیمتری شکسته شده است. سپس به منظور جلوگیری از تداخل مواد خارجی و نیز تاثیر بهتر اسید، نمونه ها به طور کامل شسته و در اسید فرمیک 8 تا 10 درصد قرار داده شده است. پس از حل شدن بخش آهکی نمونه ها (حدود 24 ساعت) مواد باقیمانده مجدداٌ شسته شده و از بقیه محلول مجزا و سپس خشک گردیده است. آنگاه فسیل ها با دست از مواد خارجی جدا و با استفاده از میکروسکوپ بیناکولار و نیز Scaning Electeronic Microscope مورد شناسایی قرار گرفته اند.
کنودونت های به دست آمده که در ضمن اولین گزارش کنودونت های ممبر (1) سازند خوش ییلاق می باشند شامل جنس های Icriodus و Eognathodus هستند گرچه هر دوی این جنس ها کمیاب می باشند اما جنس Eognathodus به مراتب کمتر است. جنس Eognathodus در دو نمونه یکی از بخش تحتانی و دیگری از بخش فوقانی این ممبر یافت شده است.
Eognathodu به دست آمده از نوع Eognathodus
bipennatus bipennatus بوده و همانطور که قبلاٌ نیز اشاره شد کمیاب می باشد ولی با کار بر روی ده کیلوگرم سنگ هشت نمونه از آن به دست آمده است.
Eognathodus bipennatus bipennatus از مناطق مختلفی در دنیا گزارش شده و به عنوان کنودونت های مشخص دونین میانی معرفی شده اند.
در مورد شناسایی کنودونت های دونین میانی سن ممبر (1) با دو تن که در حال حاضر از صاحب نظران بلا منازع کنودونت های دونین میانی می باشند (Bultynck از بلژیک و Weddige از آلمان) مکاتبه و حضوراٌ بحث شده است (مکاتبات موجود است). این اتفاق نظر وجود دارد که حضور Eognathodus bipennatus در بخش قاعده ای ممبر (1) و نیز بخش بالایی این ممبر مبین سن دونین میانی برای این توالی رسوبی است. به علاوه با درنظر گرفتن Icriodus های به دست آمده از قسمت بالای این ممبر و قسمت قاعده ای ممبر (2) می توان برای قاعده سازند خوش ییلاق سن ایفلین را مطرح نمود.