محیط تکتونوماگمایی گرانیتوئیدهای چهار گنبد سیرجان

محیط تکتونوماگمایی گرانیتوئیدهای چهار گنبد سیرجان

[ عبدالناصر فضل نیا ] - دانشجوی دکترای پترولوژی بخش زمین شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
[ عباس مرادیان ] - عضو هیئت علمی بخش زمین شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

خلاصه مقاله:

گرانیتوئیدهای چهارگنبد سیرجان واقع در قسمت جنوب شرقی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر (نوار دهج-ساردوئیه) قرار دارند. سن احتمالی این گرانیتوئید الیگوسن می یاشد. مجموعه فوق بهمراه دیگر گرانیتوئیدهای مشابه( گرانیتوئیدهای نطنز-کرکس-بزمان، چنار شهربابک، باتولیت کالیفورنیا، باتولیت ساحلی پرو و گرانیتوئیدهای کردیلریای آند مرکزی) و تقریباً هم سن در کمربند ماگمایی ارومیه -دختر در یک قوس ماگمایی حاشیه قاره ای ایجاد شده اند. با ترسیم نمونه های سنگی گرانیتوئیدهای چهارگنبد و گرانیتوئیدهای مشابه و هم سن در این کمربند در نمودارهای تعیین محیط تتونیکی، اکثر آنها در محدوده گرانیتوئیدهای قوس آتشفشانی ( VAG) قرار گرفتند. وجود شواهد میکروسکوپی (پلاژیوکلازهای اسکلتی و منطقه بندی ناپیوسته در برخی از آنها، آمفیبول های تحلیل رفته، چشم های کوارتز حاشیه دار و غیر)، همراه با پراکندگی در نمودارهای تغییری Sr/(K+Ca),Ba,Sr و( ba/(k+Ca ، نشانگر اختلاط ماگمایی (نوعی دورگه ای شدگی) در توده های گرانیتوئیدی چهارگنبد است. همچنین افزایش و تفاوت در مقادیر عناصر با پتانسیل یونی ضعیف (K,Ba,Rb,Sr وTh) نسبت به عناصر با پتانسیل یونی قوی ( Ce,Y,Ti و Nb ) به همراه تفاوت در نسبت های Ce/Zr,La/Zr, Rb/Zr و Nb/Zr برای تمام مقادیر سنگی منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که آب نقش فعالی در آلودگی ماگمایی داشته و تفاوت در نسبت ها، آلودگی احتمالی مهمی (نوعی دورگه ای شدگی) را در ایجاد این گرانیتوئیدها بیان می کند. عملکرد گسل چهارگنبد باعث جایگزینی بصورت تزریق فشاری شده است.