مجموعه اولترامافیک - مافیک سیخوران؛ افیولیت یا دیاپیر گوشته ای؟

مجموعه اولترامافیک - مافیک سیخوران؛ افیولیت یا دیاپیر گوشته ای؟

[ حبیب الله قاسمی ] - گروه زمین شناسی دانشگاه شاهرود
[ مسیب سبزه ئی ] - سازمان زمین شناسی کشور
[ تیری ژوتو ] - دانشگاه برتان غربی فرانسه

خلاصه مقاله:

مجموعه اولترامافیک-مافیک سیخوران در جنوب شرقی ایران در داخل دگرگونه های پالئوزوئیک و با مرز گسله در زیر آمیزه های رنگین مزوزوئیک قرار داشته و از سه بخش اصلی با روابط ناهمساز و سنهای متفاوت تشکیل شده است. بخش زیرین آن را یک مجموعه بهم پیوسته اولترامافیک-مافیک به سن قبل از پرمین(بخش1) تشکیل می دهد که توسط گابروهای ایزوتروپ به سن تریاس میانی-فوقانی(بخش2) و دایکهای پراکنده دیابازی با سنهای ژوراسیک میانی- فوقانی و کرتاسه (بخش3 ) قطع می شود. مجموعه بهم پیوسته اولترامافیک-مافیک(بخش1) از پایین به بالا از یک واحد هارزبورژیتی پورفیروکلاستیک با ساختار، شیمی کانیها(فورستریت درصد 89/5 تا 92/5 ، انستاتیت درصد بالای 90) و شیمی سنگ کل پریدوتیتهای گوشته ای آلپی(بخش تکتونیت)، یک واحد عبوری متشکل از توالی ضخیمی از دونیتهای پورفیروکلاستیک با ساختار، شیمی کانیها و شیمی سنگ کل پریدوتیتهای گوشته ای بازماندی و کرومیتیت های لایه ای در پایین و تناوب ضخیمی از دونیت، کرومیتیت، ورلیت و پیروکسنیت با انواع لایه بندیها، بافتها، مجموعه های کانیایی و شیمی کانیها و سنگ کل کومولاهای اولترامافیک ماگمایی در بالا و یک واحد کومولایی اولترامافیک-مافیک لایه ای متشکل از انواع فلدسپاتیک پریدوتیت، ملاگابرو، تروکتولیتهای پیکریتی،الیوین گابرو، آلیوالیت، گابرونوریت، فروگابرو و حتی پلاژیوگرانیت تشکیل شده است. گابروهای ایزوتروپ(بخش2) با شیمی کانیها و سنگ کل متفاوت از گابروهای توالی کومولایی و با سنی بسیار جوانتر، تمامی واحدهای بخش 1 را قطع و با نفوذ در دگرگونه های پالئوزوئیک در آنها دگرگونی همبری شدیدی با مناظر میگماتوئیدی ایجاد نموده اند. این بخش خود توسط دایکهای پراکنده دیابازی با سنی متفاوت و غیر قابل مقایسه با فوج دایکهای دیابازی مجموعه های افیولیتی قطع می شود. این مجموعه چندزادی، فاقد بعضی از بخشهای اساسی یک مجموعه افیولیتی نظیر فوج دایکهای دیابازی و گدازه های بالشی است و هر کدام از بخشهای آن نیز به زمانی متفاوت تعلق دارند. بنابراین نمی توان آنرا یک مجموعه افیولیتی کلاسیک نامید و بهتر است آن را یک دیاپیر گوشته ای بنامیم.