مرز دونین و کربونیفر و کنودونت ها در ازبک کوه

یکی از مسائل مهم زمین شناسی تعیین سن طبقات زمین با استفاده از فسیلهای موجود در آنها است که در این میان کنودونت ها به خصوص در پالئوزوئیک و بویژه دونین بالایی و کربونیفر زیرین دقیقترین سن ها را مشخص می نمایند و در تعیین مرز بین دوره ها و دورانها که بیشترین تغییرات زمین شناسی را شاهد بوده اند از اهمیت بیشتری برخوردارند.
اخیراٌ کمیته بین اللمللی چینه شناسی دونین SDS بر آن شده است به منظور تطبیق سنگهای دونین در سطح دنیا اطلاعات موجود را در این زمینه جمع آوری و منتشر نماید. در اینجا نیز بیشترین اهمیت به مرز زیرین و بالایی دونین داده شده است. نوشتار حاضر در راستای شناخت دقیقتر مرز دونین و کربونیفر در منطقه مورد مطالعه می باشد.
مقطع مورد مطالعه در مجموع در بخش متعلق به دونین بالایی از شیلهای سبزرنگ با تداخل آهکی تشکیل یافته است که هرچه به مرز دو سیستم نزدیک می شویم از میزان شیلها کاسته شده و بر میزان آهکها اضافه می شود. بخشی از مقطع که به کربونیفر تعلق دارد از آهکهای خاکستری رنگ نودولار تشکیل یافته است. مرز دونین و کربونیفر در این ناحیه بصورت تدریجی است.
در مطالعه حاضر تنها به کنودونتهای موثر در شناخت مرز دونین و کربونیفر اشاره شده است. در اینجا بصورت غیر معمول در بخش دونین از کنودونتهای صفحه ای و بالاخص جنس Palmatolepis که در مقطع دیگری از ازبک کوه دیده می شود اثری نیست. فسیلهای بدست آمده در این بخش عمدتاٌ از جنسهای Polygnathus, Icriodus می باشند. در بخش کربونیفر 4 جنس Siphonodella , Scaliognathus , Doliognathus , Gnathodus دیده می شوند. دو جنس Scaliognathus, Siphonodella برای اولین بار از ناحیه ازبک کوه معرفی می شوند ولی دو جنس دیگر قبلاٌ از این ناحیه گزارش شده اند.
همانگونه که قبلاٌ نیز اشاره شد سازند شیشتو که دربرگیرنده مرز دونین و کربونیفر می باشد بوسیله روتنر و همکاران (منتشر نشده) معرفی شده است.
در این مطالعات به سن کلی دونین بالایی تا کربونیفر زیرین اشاره شده است بدون اینکه مرز دونین و کربونیفر مشخص شده باشد. Weddige 1984, 1983 دو مقطع از سازند شیشتو را در این ناحیه مورد بررسی قرار داده است. یکی از این مقاطع متعلق به دونین بالایی و مقطع دیگر به کربونیفر زیرین نسبت داده شده است. به عبارت دیگر ایشان نیز به مرز دونین و کربونیفر اشاره ای ندارد.
عاشوری(1990) مقطعی را که در نزدیکی مقطع مورد مطالعه است مورد بررسی قرار داده و مرز دونین و کربونیفر را در توالی به ضخامت 12 متر معرفی نموده است.
در مطالعه حاضر، توالی دربرگیرنده مرز دونین و کربونیفر به ضخامتی حدود 4 متر تقلیل داده شده است. این نتایج حاصل بررسیهای کنودونتهای زیر است. در آخرین نمونه مربوط به دونین مجموعه فون کنودونتی جنسهای Polygnathus , Icriodus است که حداکثر می توانند مشخص دونین بالا باشند. در اولین نمونه واجد کنودونت که روی نمونه دونین واقع است، پس از توالی به ضخامت 4 متر جنسهای Pseudopolygnathus , Siphonodellaظاهر می شوند. با عنایت به اینکه جنس Siphonodella در تورنزین زیرین ظاهر می شود. لذا مرز دونین و کربونیفر در توالی با ضخامت 4 متر واقع است که حدفاصل بین دو نمونه فوق الذکر می باشد.


ٌ