بررسی رخساره ها، محیطهای رسوبی و چینه شناسی توالی های واحدهای شیلی و کوارتزیت بالایی سازند لالون در منطقه تویه ـ دروار
| دسته | چینه شناسی و فسیل شناسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | یعقوب لاسمی- هادی امین رسولی |
| تاريخ برگزاری | ۱۶ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
رخسارهها
براساس مطالعات میکروسکوپی و شواهد صحرایی واحدهای شیلی و کوارتزیت بالایی شامل مجموعه رخسارههای تخریبی و کربناته زیر است:
الفـ رخسارههای تخریبی
این رخسارهها به ترتیب دور شدن از خشکی به سمت دریا عبارتند از:
1ـ رخساره A، مدستون ضخیم با ترکهای گلی (محیط دشت سیلابی رودخانههای مئاندری تحت نفوذ جزر و مد، 2ـ رخساره B، تناوب لامینههای ماسه سنگ و گل سنگ (محیط حاشیه کانال رودخانههای مئاندری تحت نفوذ جزر و مد)، 3ـ رخساره C، سد آرنیت با ریپلهای 2 شاخهای (محیط کانال رودخانه مئاندری تحت نفوذ جزر و مد)، 4ـ رخساره D، شیلهای رنگی (محیط بخش مرکزی خیل دهانهای)، 5ـ رخساره E، رسوبات وامانده (مربوط به پیشروی آب دریا)، 6ـ رخساره F، ماسه سنگ ضخیم لایه (محیط سدی)، 7ـ رخساره G، ماسه سنگ کانالی (محیط کانالهای قطعکننده سدها)، 8ـ رخساره H، تناوب شیلهای سبز و ماسه سنگهای ریپلدار (محیط بخش ابتدایی جلوسدی، Proximal) و 9ـ رخساره I، شیلهای سبز و ورقهای (محیط بخش انتهایی جلوسدی، Distal).
علاوه بر این، در گروه رخسارههای تخریبی، نهشتههای طوفانی فراوانی وجود دارد که بعضی از آنها دارای ساخت کراس بد پشتهای (Hummocky) و ساختی شبیه سیکل بوما (Bouma) بوده و حاوی خردههای تریلوبیت و خرده صدفهای نامشخص را پوسته فسفاتی میباشند. همچنین در رسوبات وامانده پیلهایی از پیزوئیدهای دوباره جابهجا شده وجود دارد.
بـ رخسارههای کربناته
رخسارههای مذکور در دو افق قرار دارند. افق اول از بیوهرمهای ترومبولیت مجزا به قطر 60-20 سانتیمتر تشکیل شده است و افق دوم شامل بیوهرمهای ترومبولیتی چسبیده به هم است که به طور جانبی به ترومبولیتهای مجزا. مجموعه ترومبولیت ـ استروماتولیت، استروماتولیتهای ستونی و رخساره گرینستون اووئیدی تبدیل میشود. رخساره اخیر فضای بین بیوهرمها را نیز پر کرده است. بیوهرمهای مذکور براساس مشارکت با دیگر ارگانیسمها و ساختمان میکروبی از نوع ترومبولیت، ترومبولیت ـ استروماتولیت، ترومبولیتهای بهم ریخته و استروماتولیت میباشند (Kennard & James, 1986). مشابه افقهای ترومبولیتی فوق به عنوان اولین آثار حیات پس از انقراض بزرگ اواخر کامبرین پیشین در نظر گرفته شده است (James & Debrennin, in kennard & James, 1986).
چینهشناسی توالیها
واحدهای شیلی و کوارتزیت بالایی از دو توالی دسته سوم تشکیل شده است که توسط ناپیوستگی نوع دوم (SB2) از همدیگر جدا میشوند. این سکانسها با مجموعه سکانسهای (Palmer, 1981) SaukII مطابقت دارند.
توالی اول:
قاعده این توالی ناپیوستگی نوع 1 (SB1) است و با مرز بین SaukI و SsukII منطبق میباشد (امین رسولی، 1378). رخسارههای LST از رسوبات وامانده (رخساره E) با میکروفاسیس چرت آرنیت پبلدار تشکیل شده است که بر سطح ناپیوستگی نوع 1 (SB1) پیشروی نموده است.
رخسارههای TST توالی مذکور، با رخساره شیلهای رنگی (رخساره D) و افقهای کربناته مشخص میشود. سطح حداکثر پیشروی آب دریا (mfs) در قاعده دومین افق بیوهرمی قرار دارد و با سقوط سطح آب دریا در اواخر HST رخسارههای B, C, D و A به ترتیب بر روی بیوهرمها پیشرفت نمودهاند.
توالی دوم:
این توالی با ناپیوستگی نوع 2 از توالی زیرین تفکیک میشود و شامل مجموعه رخسارههای TST و HST میباشد. مجموعه رخسارههای TST توالی مذکور، از پاراسکانسهای پیشرونده (پاراسکانسهای پهنه جزر و مدی تا دریای باز) تشکیل شده است. رخسارههای اوایل HST شامل تناوب رخسارههای سدی و شیلهای سبز دریای باز میباشد. با افت سطوح آب دریا (اواخر HST) و پیشرفت ساحل به طرف دریا ضخامت زیادی از ماسه سنگهای ساب آرکوز (محیط ساحلی) تشکیل شدهاند. این توالی با ناپیوستگی نوع 1 در زیر عضو 1 سازند میلا قرار میگیرد (Lasemi, 1995).
رخسارهها
براساس مطالعات میکروسکوپی و شواهد صحرایی واحدهای شیلی و کوارتزیت بالایی شامل مجموعه رخسارههای تخریبی و کربناته زیر است:
الفـ رخسارههای تخریبی
این رخسارهها به ترتیب دور شدن از خشکی به سمت دریا عبارتند از:
1ـ رخساره A، مدستون ضخیم با ترکهای گلی (محیط دشت سیلابی رودخانههای مئاندری تحت نفوذ جزر و مد، 2ـ رخساره B، تناوب لامینههای ماسه سنگ و گل سنگ (محیط حاشیه کانال رودخانههای مئاندری تحت نفوذ جزر و مد)، 3ـ رخساره C، سد آرنیت با ریپلهای 2 شاخهای (محیط کانال رودخانه مئاندری تحت نفوذ جزر و مد)، 4ـ رخساره D، شیلهای رنگی (محیط بخش مرکزی خیل دهانهای)، 5ـ رخساره E، رسوبات وامانده (مربوط به پیشروی آب دریا)، 6ـ رخساره F، ماسه سنگ ضخیم لایه (محیط سدی)، 7ـ رخساره G، ماسه سنگ کانالی (محیط کانالهای قطعکننده سدها)، 8ـ رخساره H، تناوب شیلهای سبز و ماسه سنگهای ریپلدار (محیط بخش ابتدایی جلوسدی، Proximal) و 9ـ رخساره I، شیلهای سبز و ورقهای (محیط بخش انتهایی جلوسدی، Distal).
علاوه بر این، در گروه رخسارههای تخریبی، نهشتههای طوفانی فراوانی وجود دارد که بعضی از آنها دارای ساخت کراس بد پشتهای (Hummocky) و ساختی شبیه سیکل بوما (Bouma) بوده و حاوی خردههای تریلوبیت و خرده صدفهای نامشخص را پوسته فسفاتی میباشند. همچنین در رسوبات وامانده پیلهایی از پیزوئیدهای دوباره جابهجا شده وجود دارد.
بـ رخسارههای کربناته
رخسارههای مذکور در دو افق قرار دارند. افق اول از بیوهرمهای ترومبولیت مجزا به قطر 60-20 سانتیمتر تشکیل شده است و افق دوم شامل بیوهرمهای ترومبولیتی چسبیده به هم است که به طور جانبی به ترومبولیتهای مجزا. مجموعه ترومبولیت ـ استروماتولیت، استروماتولیتهای ستونی و رخساره گرینستون اووئیدی تبدیل میشود. رخساره اخیر فضای بین بیوهرمها را نیز پر کرده است. بیوهرمهای مذکور براساس مشارکت با دیگر ارگانیسمها و ساختمان میکروبی از نوع ترومبولیت، ترومبولیت ـ استروماتولیت، ترومبولیتهای بهم ریخته و استروماتولیت میباشند (Kennard & James, 1986). مشابه افقهای ترومبولیتی فوق به عنوان اولین آثار حیات پس از انقراض بزرگ اواخر کامبرین پیشین در نظر گرفته شده است (James & Debrennin, in kennard & James, 1986).
چینهشناسی توالیها
واحدهای شیلی و کوارتزیت بالایی از دو توالی دسته سوم تشکیل شده است که توسط ناپیوستگی نوع دوم (SB2) از همدیگر جدا میشوند. این سکانسها با مجموعه سکانسهای (Palmer, 1981) SaukII مطابقت دارند.
توالی اول:
قاعده این توالی ناپیوستگی نوع 1 (SB1) است و با مرز بین SaukI و SsukII منطبق میباشد (امین رسولی، 1378). رخسارههای LST از رسوبات وامانده (رخساره E) با میکروفاسیس چرت آرنیت پبلدار تشکیل شده است که بر سطح ناپیوستگی نوع 1 (SB1) پیشروی نموده است.
رخسارههای TST توالی مذکور، با رخساره شیلهای رنگی (رخساره D) و افقهای کربناته مشخص میشود. سطح حداکثر پیشروی آب دریا (mfs) در قاعده دومین افق بیوهرمی قرار دارد و با سقوط سطح آب دریا در اواخر HST رخسارههای B, C, D و A به ترتیب بر روی بیوهرمها پیشرفت نمودهاند.
توالی دوم:
این توالی با ناپیوستگی نوع 2 از توالی زیرین تفکیک میشود و شامل مجموعه رخسارههای TST و HST میباشد. مجموعه رخسارههای TST توالی مذکور، از پاراسکانسهای پیشرونده (پاراسکانسهای پهنه جزر و مدی تا دریای باز) تشکیل شده است. رخسارههای اوایل HST شامل تناوب رخسارههای سدی و شیلهای سبز دریای باز میباشد. با افت سطوح آب دریا (اواخر HST) و پیشرفت ساحل به طرف دریا ضخامت زیادی از ماسه سنگهای ساب آرکوز (محیط ساحلی) تشکیل شدهاند. این توالی با ناپیوستگی نوع 1 در زیر عضو 1 سازند میلا قرار میگیرد (Lasemi, 1995).