ارزیابی پتانسیل نفت‌زائی نهشته‌های دوران سوم (سازند پابده) ناحیه

دسته زمین شناسی نفت
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین
نویسنده جواد تبریزی* - مرتضی طبائی
تاريخ برگزاری ۱۸ بهمن ۱۳۸۰

Abstract:
This research project related to source rock evaluation of lower Tertiary sediments (Pabdeh Formation) in Kabir Kuh Anticline, Lurestan, Iran.
The area under investigation lied between ۳۲º ۴۵′ and ۳۳˚ ۳۵′ N and ۴۶˚ and ۴۸˚ E. It is located in south of Sikan village and ۱۶۵ Km southwest of Khorramabad the capital of Lurestan state.
Altogether ۲۰ samples selected out of the samples were collected during fieldwork and chemically and optically analysed for evaluating organic maturity and hydrocarbon potential.
The organic facies studies under transmitted light reveal that the organic matters are related to kerogen type І and ІІ which show liquid hydrocarbon potential production for middle part of Pabdeh formation and gas production for lower part of the section.
The kerogen type ІІ and less type ІІІ are recognised on the basis of Rock-Eval pyrolysis of the examined samples and show oil window  with good potential for liquid hydrocarbon in the middle part of Pabdeh formation.
Enviromental and depositional studies show that the Pabdeh formation deposition  site favoured of shallow inner shelf-open marine environment with oxic-anoxic conditions.
This is concoluded after recording of grey amorphous organic matter alongwith chorate-proximochorate cysts of dinofelagellate in the middle part of Pubdeh formation. Besides that fusinite are abundant in the lower and upper part of section.

چکیده:
در این پروژه بررسی و ارزیابی رسوبات ترشیری ( سارند پابده) در تاقدیس کبیرکوه، در لرستان به عنوان سنگ مادر احتمالی منابع هیدروکربنی مورد نظر بوده است. منطقه مورد مطالعه در عرض جغرافیایی شمالی َ45 o32 و َ35 o 33 و طول جغراقیایی خاوری o 46 و o 48 در جنوب سیکان در 165 کیلومتری شهر خرم‌آباد قرار دارد. با توجه به بودجه موجود، در مجموع بر روی 20 نمونه انتخاب شده از بین تمام نمونه‌های برداشت شده، آنالیزهای شیمیایی و اپتیکی جهت برآورد قابلیت سنگ مادر احتمالی و توان هیدروکربن‌زائی و میزان بلوغ مواد آلی انجام شد.
رخساره‌های مواد آلی بدست آمده از آنالیز اپتیکی مواد آلی تحت نور گذرا، نوع کروژن را از تیپ II و I معرفی کرده و بخش میانی سازند را به عنوان ناحیه‌ای که پتانسیل هیدروکربن‌زائی مایع دارد و بخش قاعده را به عنوان منطقه‌ای که پتانسیل گاززائی دارد، معرفی می‌کند. آنالیز پیرولیز راک-اوال از گروه آنالیز شیمیایی نوع کروژن را از تیپ II و تقریبا از تیپ III نشان می‌دهد. پارامترهای بدست آمده از پیرولیز راک-اوال در بخش میانی سازند پنجره نفت‌زائی را نشان می‌دهد که توانائی خوبی برای تولید هیدروکربن دارد. بطور کلی با توجه به نتایج بدست آمده از آنالیزهای اپتیکی و شیمیایی، نوع کروژن در طول کل مقطع از تیپ II حدس زده شده و نشان می‌دهند که بخش میانی سازند مورد مطالعه از لحاظ سنگ منشاء بودن، سنگ منشاء موثر و بخش بالا و پائین سازند، سنگ منشاء بالقوه می‌باشند.
سازند تحت بررسی از لحاظ شرایط محیط رسوبی گذشته نیز تحت مطالعه قرار گرفت. مواد آمورف خاکستری رنگ در بخش میانی سازند نشان از یک محیط شدید احیایی داشته و وجود داینوفلاژله‌ها از نوع Chorate و Proximochorate در کل مقطع نشان از یک محیط دریایی شور دارد.مواد آلی فوزینایت نیز در بخش تحتانی و فوقانی مقطع به وفور وجود دارند، که نشان از یک شرایط اکسیدی دارد. بطور کل، نظر به نوع مواد آلی موجود، محیط رسوبی، یک محیط حد واسط دریایی تا دریایی باز بوده که شرایط نیمه اکسیدی تا اکسیدی به آن حاکم بوده است.

کلید واژه ها: نفت‌زائی سازندپابده کبیرکوه لرستان هیدروکربن سنگمادر زمین شناسی نفت سایر موارد