مطالعه نمودار گامای اصلاح شده و کاربرد آن در تشخیص نوع کانی رسی سنگ مخزن (مطالعه موردی: جنوب غربی ایران)
| دسته | زمین شناسی نفت |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سی امین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | ماجد عبیات |
| تاريخ برگزاری | ۰۱ اسفند ۱۳۹۰ |
مطالعه نمودار گامای اصلاح شده و کاربرد آن در تشخیص نوع کانی رسی سنگ مخزن (مطالعه موردی: جنوب غربی ایران)
◊◊◊◊◊◊◊
ماجد عبیات، دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد امیدیه ، گروه مهندسی نفت ، امیدیه ، ایران
محمد آبدیده، استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد امیدیه ، گروه مهندسی نفت ، امیدیه ، ایران
m.abdideh@yahoo.com
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده :
شناسایی و به دست آوردن شناختی دقیق از شیل و رس ها در سه بخش اکتشاف، حفاری و مخزن در صنعت نفت امری بسیار با اهمیت است. مطالعه کانی های رسی سازندها و لایه های زمین بر حسب عمق از طریق آزمایشات اشعه ایکس بر روی نمونه های گرفته شده از عمق مخزن نیز صورت می گیرد که در مقایسه با نمودارگیری زمان و هزینه بسیار بیشتری نیاز دارد و همچنین نمی تواند نتایجی پیوسته ارائه کند زیرا نمونه گیری پیوسته از تمام عمق چاه امکان پذیر نیست. نموداری که برای شناسایی کانی های رسی سازند به کار می رود نمودار طیف نگار گاما می باشد که نشانگر سه عنصر رادیواکتیو توریوم، پتاسیم و اورانیوم است و با توجه به میزان هریک از این عناصر و نسبت آنها به ما توصیفی از نوع کانی رسی هر ناحیه را می دهد. نمودار گامای اصلاح شده نشانگر مجموع دو عنصر توریوم و پتاسیم است که در شیل وجود دارند و اورانیوم سازند بر روی آن تاثیری ندارد. از نمودار گامای اصلاح شده معمولا به عنوان نشانگر شیل استفاده می شود و ابزاری اساسی برای تعیین درصد شیل نواحی مختلف است. در این مطالعه رابطه میان درصد شیل یا همان میزان نمایش داده شده توسط نمودار گامای اصلاح شده و نوع کانی رسی سازند بررسی گردید. مشاهده شد که در سازند مورد مطالعه رابطه ای بسیار واضح میان درصد شیل و نوع کانی رسی وجود دارد. در نواحی با درصد شیل کمتر یعنی نواحی با شیل های جوان تر میزان کانی های رسی فعال به ویژه مونت موریلونیت بیشتر و در نواحی با درصد شیل بالا میزان کانی های رسی غیر فعال بیشتر بوده است و در نتیجه این بررسی نشان داد که بدون نیاز به نمودار طیف نگار گاما میتوان نوع کانی رسی هر ناحیه در کل سازند را تنها با استفاده از نمودار گامای اصلاح شده پیش بینی کرد. با استفاده از داده های نمودارگیری و تعیین نوع کانی رسی هر ناحیه می توان برنامه ای مناسب جهت حفاری و بهره برداری از نواحی مختلف میادین نفتی پیشنهاد نمود.