نشانه های ریخت زمین ساختی از جنبایی راستالغز – راست بر محض بر روی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز، شمال باختری ایران

نشانه های ریخت زمین ساختی از جنبایی راستالغز – راست بر محض بر روی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز، شمال باختری ایران

◊◊◊◊◊◊◊

الهه احمدزاده قشلاقی ، دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ،  e.ahmadzadeh@hotmail.com

شهریار سلیمانی آزاد ، دکتری تکتونیک ، گروه لرزه زمین ساخت  سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، shahryar.solaymani@gmail.com

محمد فریدی ، کارشناسی ارشد تکتونیک ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، مدیریت شمال باختری ،  mfaridi@gsi.ir

حمید نظری ، دکتری تکتونیک ، پژوهشکده علوم زمین ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، hamidnazari@hotmail.com

مرتضی طالبیان ، دکتری تکتونیک ،  پژوهشکده علوم زمین ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ،  talebian@gsi.ir

سعیده علیمردان ، دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک ، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، sa.alimardan@yahoo.com

محمد علی شکری ، کارشناس ارشد تکتونیک ، گروه لرزه زمین ساخت سازمان رمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ، geo.persian@gmail.com

◊◊◊◊◊◊◊

چکیده :

 گسل شمال تبریز یکی از گسل های راستالغز- راست بر در شمال باختری ایران با راستای شمال باختر – جنوب خاور می باشد که از صوفیان (در باختر) تا بستان آباد (در خاور) امتداد یافته و در قالب دو قطعه گسلی اصلی مشاهده می شود. وجود پیشینه لرزه ای این پهنه گسلی نشان از میزان خطر زمین لرزه در این ناحیه از کشور و از جمله در شهر تبریز با جمعیتی افزون بر 6/1 میلیون نفر دارد. به طور طبیعی، از آنجایی که نهشته های جوان تر به میزان کمتری تحت اثر فرسودگی قرار می گیرند، بنابراین بررسی ساختارهای ریخت زمین ساختی شکل گرفته در این گونه  نهشته ها می تواند روشنگر ویژگی های جنبایی بیشتری از زمین ساخت منطقه باشد. در پژوهش حاضر، به منظور مطالعه آخرین جنبش های زمین ساختی پهنه گسلی شمال تبریز، پدیده های ریخت زمین ساختی جوان بخش مرکزی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعات به عمل آمده نشان از حرکات راستالغز این گسل همراه با جابجایی آبراهه ها و پشته های گوناگونی دارد. در بررسی های ریخت زمین ساختی انجام گرفته درگستره بین شمال فرودگاه تبریز و خاور روستای اولی (در باختر تبریز)، جابجایی راست بر احتمالاَ منسوب به آخرین رویداد مهلرزه ای (1780، Mw=7.3)، 5/0± 5/3 متر و جابجایی شاقولی بین0 و 5/0 متر اندازه گیری گردید. بنابراین با توجه به نسبت بین لغزش افقی و لغزش قائم (H/V) می توان سازوکار این قطعه از گسل شمال تبریز را راستالغز- راست بر محض در نظر گرفت که در تایید با داده های جدید شبکه GPS این گستره از کشور می باشد.