یافته های جدید از سازوکار و جنبایی گسله توس در حاشیه شمالی شهر مشهد

یافته های جدید از سازوکار و جنبایی گسله توس در حاشیه شمالی شهر مشهد

نصیر نادری میقان¹، محمد رضا قاسمی²، الهه دولت ³

1-      کارشناس ارشد زمین ساخت، مدیریت زمین شناسی و اکتشافات معدنی مشهد، nasirnaderim@yahoo.com

2-      دکترای زمین ساخت، پژوهشکده علوم زمین، m.r.qhassemi@gsi-iran.org

3-      کارشناس ارشد زمین ساخت، دانشگاه آزاد اسلامی – واحد مشهد، e.dolat.tc@gmail.com

 چکیده :

 گسله توس یک گسل راندگی بوده که در فرودیواره گسله کشف رود در حال شکل گیری است. این گسله در محل انحراف روند گسله کشف رود به سمت خاور- باختر با زاویه حاده 25 درجه در محل فرو دیواره از آن جدا می شود. رشد این گسله در طول زمان سبب افزایش شیب گسله کشف رود شده و چین خوردگی های مرتبط با گسلش را در فرادیواره ایجاد نموده است. آثار جنبایی آن در نهشته های جوان به صورت کج شدگی و برخاستگی و فرسایش دیده می شود. با توجه به برداشت های صوررت گرفته در راستای گسله توس و با آغاز شکل گیری این گسله، پیشانی کوهستان در حال انتقال به جنوب بوده و برافراشتگی حدود 20 متر را در فرادیواره ایجاد نموده است. همچنین در محل تقاطع گسله و مسیر کال کشف رود ، به هم ریختگی هایی در اثر عملکرد احتمالی گسله مشاهده می گردد که با توجه به جوان بودن واحدها، می توان بعنوان یکی از شواهد فعالیت گسله در نظر گرفته شود. بخش هایی از لبه پادگانه قدیمه دشت مشهد با شیب به سمت شمال نیز منطبق بر روند گسله توس است که بنظر می رسد گسله آن را کنترل می نماید . بر پایه برداشتهای صحرایی ریخت زمین ساختی از جمله انحراف مسیر تنگل شور، رودخانه ها، قناتها و رسوبات کنگلومرایی جوان سازوکار راندگی با مولفه راستالغز چپ بر برای گسله توس بدست آمد.