بررسی تاثیر احداث سد علویان بر آب های زیر زمینی دشت مراغه و بناب

بررسی تاثیر احداث سد علویان بر آب های زیر زمینی دشت مراغه و بناب

لیلی پژوه‌فام، دانشجوی مقطع دکترای هیدروژئولوژی در دانشگاه ترکیه. مدرس دانشگاه آزاد مراغه و بناب Pajooh.1361@gmail.com

حمید صدیق، دکترای زمین‌شناسی گرایش تکتونیک از دانشگاه آزاد علوم تحقیقات، استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد مراغه

مرتضی غفاری، دکترای هیدرلوژی از دانشگاه فرانسه، دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد مراغه

 چکیده:

دشت مراغه و بناب در جنوب استان آذربایجان شرقی قرار دارد و جزء حوزه آبریز دریاچه ارومیه می‌باشد و با وسعت 292 کیلومتر مربع می‌باشد. این دشت با متوسط بارندگی سالانه 8/305 میلیمتر و متوسط دمای سالانه 42/11 درجه بر اساس اقلیم نمای آمبرژه جزء مناطق خشک و سرد می‌باشد. آبخوانی آزاد در آبرفت‌ها و توف‌های سهند به وجود آمده که از جریانهای صوفی چای و ریزشهای جوی تغذیه می‌گردد و تا کناره دریاچه ارومیه گسترش دارد. با احداث و بهره‌برداری از سد خاکی علویان و مهار آب‌های سطحی بیشتر آب مورد نیاز کشاورزی، شرب و صنعت از آب این سد تأمین گردید و استفاده از منابع آب زیرزمینی کاهش پیدا کرد به طوری که با تهیه هیدروگراف واحد آب‌های زیرزمینی بعد از احداث سد یک روند تقریباً افزایشی را داشته است و چون مقدار تغذیه در آبخوان بیشتر از تخلیه است محاسبه بیلان در آبخوان نشان دهنده افزایش حجم ذخیره آبخوان می‌باشد، با بررسی عمق برخورد به آب‌های زیرزمینی و تراز آب‌های زیرزمینی بیشترین مقدار عمق و تراز در اطراف سد علویان به دلیل تغذیه از منابع آب‌های سطحی است و کمترین مقدار آن در قسمتهای انتهای دشت می‌باشد. کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی از محل تغذیه تا تخلیه ناشی از انحلال در جهت جریان، اختلاط با آب‌های سطحی آلوده، تبخیر و نفوذ آب شور در اطراف دریاچه ارومیه می‌باشد.

واژه‌های کلیدی: سد، تغییرات آبهای سطحی ، تغییرات مکانی و زمانی آبهای زیرزمینی تهیه هیدروگراف واحد و انطباق آن بر بارندگی، محاسبه بیلان